Uniek Sporten is een digitaal platform, waarop iemand met een beperking met al zijn sportvragen terecht kan en het aanbod in de buurt en regio kan vinden. Het platform is opgezet door Arjo Wijnhorst. Het streven is het totale sportaanbod in heel Nederland te omvatten, zodat een beperking voor niemand meer een belemmering hoef te zijn om te gaan sporten.
Arjo groeide op in een gezin met drie kinderen. “Met een broertje en zusje. Bij mij werd, nadat ze eerst dachten dat ik een lui kind was, de progressieve spierziekte SMA geconstateerd. Mijn broertje bleek naderhand met dezelfde handicap geboren, maar dan in een zwaardere vorm, type 1. Mijn ouders bleken beide drager van een afwijking in het gen. Dat is het lot.”
“Vier jaar geleden overleed mijn broertje, die ook een verstandelijke beperking had. Dat was heel zwaar. Aan de ene kant hadden we het gevoel dat we veel bonustijd hebben gekregen, want we hadden al eens eerder afscheid moeten nemen. Maar op je 35e je jongere broertje kwijtraken, ook al wisten we dat dat moment kon komen, dat hoort niet en doet veel pijn. Hij was het zonnetje in huis. Met de andere gezinsleden zeiden we wel eens ‘wat zitten we nou te klagen, kijk naar hoe weinig hij kan, maar hoe vrolijk hij is’. Het heeft mij gevormd, hoe ik naar mijn eigen handicap ben gaan kijken. Ik kan niet opstaan uit mijn rolstoel, maar kan zóveel dingen wel.”
In zijn kindertijd kwam Arjo in het speciaal onderwijs terecht. “Omdat de gymleraar een link had met het rolstoelhockey en mij enthousiasmeerde, begon ik daar op jonge leeftijd mee. Ik zeg wel eens: het passend onderwijs en de inclusieve samenleving van de laatste jaren zijn een zegen; aan de andere kant heeft het er voor gezorgd dat de vindplaats kleiner is geworden. Als ik nu was opgegroeid als kind met deze beperking, zou ik naar het regulier onderwijs zijn gegaan en dan was het meer zoeken naar een speld in een hooiberg, want waar vind je dan de Arjo’s van deze wereld als je ze aan het sporten wilt krijgen? De wereld is in die dertig jaar enorm veranderd. In positieve zin, maar er is ook een grote groep die niet wordt bereikt.”
“Een persoon als ik, komt niet in het revalidatiecentrum terecht, dus mij heb je in deze tijd nergens op de radar. Behalve via sociale media maak je een kans. En er blijven nog steeds Arjo’s geboren worden. Dus moeten we met z’n allen zorgen dat je toch passende sportmogelijkheden creëert. Net als voor die andere grote groep, de mensen die op latere leeftijd door een ongeluk of ziekte een beperking krijgen. Sport wordt steeds inclusiever, er kan steeds meer binnen de reguliere verenigingen, maar aan de andere kant gaat dat integreren niet overal – niet elke accommodatie is er op ingericht – en met elke sport.”
Wat gaf de sport jou?
“Een uitlaatklep. Ik was ook bloedfanatiek. Aspecten als dat bewegen gezond is en dat het een manier was om sociale contacten op te doen, speelden toen voor mij niet. Zó competitief kon ik zijn”, lacht hij. “Nu besef ik wel de waarde daarvan.”
Waar ontstond het idee voor Uniek Sporten?
“Ik raakte betrokken bij het vrijwilligerswerk in het rolstoelhockey, zat in het rolstoelhockeybestuur bij Kampong, werd trainer en ook teammanager van het Nederlands team. Ik leerde het wereldje van de andere kant kennen. Had een opleiding bedrijfseconomie en accountancy gevolgd, maar mijn passie lag in de sport. Daarom ben ik ook de sportmanagementopleiding gaan doen en vervolgens kwam iemand met de tip dat een functie als Coördinator Aangepast Sporten in Arnhem vrij kwam. Daar zag ik – ook middels een enquête – dat op lokaal niveau mensen met een beperking wel wilden sporten, maar vaak werd gesteld ‘ik weet niet waar het kan en óf ik het kan’. Daar wilde ik iets mee en zo werd het zaadje geplant voor Uniek Sporten.”
“Ik heb tevens een digitale passie, dus dat kwam mooi samen. Ik wilde een website, waarop mensen mij als coördinator konden vinden, maar dat ze met één druk op de knop ook het sportaanbod in de buurt konden vinden. Eerst regionaal, dus over de gemeentegrenzen heen kijkend. Er moest een merk aanhangen en dat werd Uniek Sporten. In 2012 werd dat voor de regio Arnhem gelanceerd en daar kwamen vervolgens meerdere regio’s op af. Al snel dacht ik: hoe mooi zou het zijn als je één website hebt voor heel het land? Steeds denkend vanuit de gebruiker: dat je gemakkelijk en snel de sport en de vereniging kunt vinden.”
“In 2015 volgde de tweede versie, vanuit een samenwerking met Fonds Gehandicaptensport. Een mooi moment.” Tijdens de Nationale Sportweek en ter gelegenheid van de veertigste verjaardag van het Fonds presenteerde toenmalig minister Edith Schippers het nieuwe gehandicaptensportbeleid ‘Grenzeloos Actief’, samen met NOC*NSF en de uitvoeringspartners. Het Fonds bood het digitale platform Uniek Sporten en de bijbehorende App als cadeau aan en zo werd het landelijk uitgerold. “Met als stip aan de horizon: één platform waar je als persoon met een beperking de sport dichtbij kunt vinden. De kracht van Uniek Sporten is dat het bottom-up is: het wordt gevoed door de lokale coördinatoren, buurtsport- en regiocoaches. Zij kunnen bij het offline stuk, waar je met je vraag terecht kunt, een antwoord geven. Én zij houden ook het lokale sportaanbod bij. Zij hebben het lokale netwerk en controleren ook of het aanbod serieus is.”
Inmiddels zijn we vijf jaar verder, heeft het de vlucht genomen waar jij op hoopte?
“De professionele kant is snel gegaan: de laatste regio’s sluiten nu aan, dus de droom van vijf jaar geleden, dat landelijk dekkende platform, daar zijn we nu. Maar diep in mijn hart ben ik een ongeduldig iemand, dus ik had gedacht dat in twee jaar te realiseren. Dat het langer heeft geduurd, heeft echter wel voor een degelijke online-structuur gezorgd. De praktijk gaat echter vaak anders dan gedacht: de sport zoeken is niet het beginpunt, iemand moet eerst in aanraking komen met sport en bewegen. Daarop hebben we online een campagne gemaakt, om te laten zien en vertellen wat sport met iemand doet.”
De praktijk blijkt bovendien weerbarstig, omdat uit onderzoek van Kenniscentrum Sport & Bewegen blijkt dat tienduizenden Nederlanders met een fysieke beperking niet kunnen sporten omdat zij de benodigde hulpmiddelen – sportrolstoel, prothese, handbike – niet krijgen vergoed van zorgverzekeraars en gemeenten?
“Dat kan inderdaad nieuwe drempels opwerpen en de toekomstvisie is ook dat Uniek Sporten samen met partners alle drempels moet kunnen slechten. Eerst was het puur een sportfinder, nu wordt gesteld dat Uniek Sporten een totaal platform moet worden, waarin die sportzoeker een gigantisch essentieel onderdeel vormt, maar er heel veel vóór en omheen zit. Het verhaal vertellen en laten zien wat er kan, maar óók waar je – in samenwerking met VWS en de gemeenten – je hulpmiddelen kunt halen, een sportmaatje kunt zoeken, kunt zien welke vervoersoplossingen er zijn. Als alles straks staat, dan is er nog maar één excuus: dat je geen zin hebt om te sporten.”
Wordt er vanuit het buitenland naar jullie gekeken?
“De volgende Paralympische Spelen zijn in Japan en aan een Japanse vertegenwoordiging hebben we een presentatie mogen geven, maar ook aan een Finse delegatie, België en het Noors Paralympisch Comité. Ze waren allemaal enthousiast, met name de online-structuur sprak de mensen aan. Het is natuurlijk een voordeel dat we, ten opzichte van dat soort landen, een klein land hebben. Maar we hebben op ICT-gebied echt een flinke slag gemaakt. En we gaan straks met een chatbot experimenteren. Dan kun je via Google Home je sport zoeken en tevens vragen stellen waarop de computer het antwoord geeft. Zo proberen we continue te innoveren, door van de off- en onlinewereld de krachten te bundelen. En er liggen nog zoveel mooie mogelijkheden, we zijn voorlopig nog niet ‘uitgedroomd’. Onder die droom ligt de passie: het plezier dat sporten en bewegen kan geven, dat gun je iedereen.”
Bron: ‘Sport doet iets met je magazine’ van NOC*NSF
Tekst: Eddy Veerman
